Herkese Selamlar, Robo90’dan Eray Ben!
Bugün yazın soğutucu kışın ısıtıcı olabilen, iyi bir tasarımla odanı buz gibi yapabilecek harika bir modül olan “Peltierler” hakkında biraz konuşmak istiyorum. Daha önce adını illaki duymuşsundur veya hiç duymamış olabilirsin sorun değil, gerçekte ne olduğunu veya nasıl çalıştığını tam olarak bilmiyor olabilirsin. Merak etme, bu yazıda tüm bu soruları birlikte cevaplayacağız.
Peltier Nedir?
Peltier, elektrik enerjisiyle ısıyı transfer etmek için kullanılan bir modüldür. İki farklı yarıiletken malzemeden yapılmıştır ve “termoelektrik soğutucu” olarak da adlandırılır. Bu modüller, ısıyı bir taraftan diğerine aktararak soğutma veya ısıtma işlemleri gerçekleştirir.
Peltier Nasıl Çalışır?
Peltier cihazlarının çalışma prensibi oldukça ilginçtir. Bir tarafındaki akım geçiren yarıiletken malzemelerin, akım geçiş yönünde ısıyı emdiğini ve diğer taraftan bu ısıyı yaydığını söyleyebiliriz. Yani, akım peltierin içinden geçtiğinde, bir tarafta soğuma ve diğer tarafta ısınma meydana gelir. Bu, termodinamiğin Peltier etkisi olarak adlandırılan bir fenomenidir.
Peltierler Üzerinde Bulunan Yazılar Neyi İfade Eder?
Peltier modüllerinin üzerinde anlamsız olduğunu düşünebileceğin, Bir dizi harf ve sayı bulunur. Bu etiketler, cihazın özelliklerini ve performansını belirtir.
Genellikle “TEC1-12705” gibi değerler görürsün. Bu değerleri parça parça açıklayabiliriz.
- “TE” Harfi TermoElectric kelimesini ifade ederken, “C1” Peltierin boyutunu ifade eder
- C=Standart S=Küçük Demektir.
- “12” Peltier modülünün yanındaki termoelektrik elemanlarının sayısını temsil eder.(Piyasadaki peltierlerde genellikle aynıdır, Detaylı ve spesifik projelerde önemli olabilir.)
- 705 ise bu peltier modülünün bir saniyede 7.05W ısı tranferi yapabildiğini gösterir. Ama dikkat et yanlış anlaşılma olsun istemem, Bu değer peltierin çektiği güç değildir! Sıcak yüzeyden soğuk yüzeye veya tam tersi yönde yapabildiği maksimum ısı transferi gücüdür!
- Son 2 hane “05” ise bu peltier modülünün çekeceği maksimum akımı göstermektedir
Örnek vermek gerekirse, “TEC1-12705” Modülü 12V ile Çalışan, Standart Boyda ve 5A akım çeken bir modüldür. Bu modül 12*5W Maksimum Güç Tüketimine Sahiptir.
Projeniz İçin Doğru Peltier Seçimi Nasıl Yapılır ?
Projen için doğru Peltier seçimine başlamadan önce alacağın peltierin üzerindeki kodların ne işe yaradığını bilmen gerekiyor. Eğer okumadıysan bir üstdeki başlığı mutlaka oku. Ardından kontrol etmen gereken bir kaç madde var dostum senin için sıralayacağım!
- İlk olarak, projenin soğutma veya ısıtma ihtiyacını belirlemelisin. Ne tür bir sıcaklık farkı elde etmek istiyorsun? Buna göre cihazın saniye başına aktarabildiği enerji miktarı önemlidir.
- İkinci olarak, güç kaynağının voltajına ve güç kaynağının akım sınırına dikkat etmelisin. Cihazın gereksinim duyduğu maksimum akım ve voltaj değerlerini karşılayabiliyor mu? Cevabın evet ise sorun yok. Unutma, Düşük besleme demek düşük soğutma demek!
- Son olarak peltier modülünün boyutlarını gözardı etme. Projenin boyutlarına uyacak bir peltier seçmessen başın çok ağrıyabilir benden söylemesi 😅
Arduino İle Peltier Kullanılabilir mi ?
Peltier modülerini Arduino gibi geliştirme kartları ile kullanabilirsiniz dostlarım! Arduino, Peltierleri kontrol etmek ve çeşitli projeler halinde çalıştırmak için kolay bir araç olacaktır.
Ancak, Şunu unutmamalısın: Peltier cihazları DC gerilimle çalışmaktadır. Modüllerin neredeyse hepsinin ihtiyaç duyduğu akım değerleri yüksektir. Arduino, dijital ve analog çıkış pinlerinden maksimum 5V 0.2A güç çıkışı verebilmekte dolayısıyla peltier cihazını doğrudan Arduino ile çalıştırmak mümkün değildir.(Doğrudan bağlarsanız arduino zarar görecektir!) Fakat sorun yok çünkü robo90’da çözüm tükenmez!
İhtiyacımız olan şey bir adaptör veya sürücü devresi gibi bir ara devredir. Bu ara devreyi, Peltierin yüksek akım ve gerilim ihtiyacını karşılamak için kullanman durumunda, Arduino ve Peltier cihazı mükemmel bir ikili olacaklardır!
Ayrıca arduino ve peltierin yanına birde sıcaklık sensörü ekleyerek güzel bir proje olarak kullanabilirsin 😉. Arduino, bu sensörden aldığı verileri işleyerek, Peltier cihazını belirli sıcaklık aralıklarında açıp kapatabilir veya sıcaklığı ölçüp bir LCD ekrana yazdırabilir.
Önce İş Güvenliği 👷
Ancak unutmamanız gereken başka bir konu daha var dostlarım, Peltier kullanırken dikkatli olmakta fayda var. Peltier Modülleri 80C’lere kadar çıkabilmekte. Güvenli bir şekilde kullanmak için mutlaka ısınan tarafa bir soğutucu blok ekleyerek kullanmalısın aksi taktirde sıcak yüzeyin sana temas etmesi çok can yakabilir 😅, inan bunu hiç istemeyiz. Cihaza güç vermeden önce herşeyin düzgün sabitlendiğinden ve sağlam olduğundan emin olmanı şiddetle öneririm.
Tüm bu faktörleri dikkate alarak, senin için en uygun Peltier cihazını seçebilirsin. Genede aklına takılan sorularını yorumlar kısmında sormayı unutma! Olabildiğince cevap vermeye çalışıyor olacağım.
Umarım bu bilgiler, Peltier hakkında merak ettiklerini açıklığa kavuşturmuştur. Sorularınızı yorum olarak gönderebilir, Peltier ve diğer ürün çeşitlerine robo90.com üzerinden ulaşabilirsin.
