3D Yazıcılarda Kalibrasyon Hataları (Can Yakan Hatalar)
3 boyutlu yazıcılar şüphesiz prototipleme ve üretim konularında endüstriyel ekonomide yepyeni bir sayfa açarak tasarlanan ürünün üretimi için sizi herhangi bir kalıbın içerisine sokmadan sadece tasarım-yazıcı ikilisiyle ister ticari ister de hobi amaçlı üretim yapmanıza olanak sağlamıştır. Böylece ufak bir prototiplemeden profesyonel ürün geliştiriciliğine kadar birçok alanda hem maddiyattan hem de zamandan müthiş tasarruf edilmeye başlanmıştır. Fakat üretim aracının (3D-CNC Cihazları) işlev/boyut oranı ne kadar büyük olursa o kadar fazla bakıma ve kalibrasyona ihtiyacı olduğu da bir gerçektir.( 3D yazıcılarının bakımı neden önemlidir, bu bakım nasıl yapılır hakkında daha detaylı bilgi alabilmek için “3D Yazıcıların Bakımı” isimli yazımızı okuyabilirsiniz.) Özellikle baskı kalitenizin ilk baskıdan son baskıya tek bir çizgide olmasını istiyorsanız kalibrasyon konusunu ciddiye almanız şart.
Bahsettiğimiz kalibrasyonlardan birçoğunu yaparken en çok şikayet edilen nokta şüphesiz işin en zevkli kısmına -tasarımımızı baskıya verip izleme- geçiş süremizi uzatması oluyor. Hatta bazı kalibrasyonları ciddiye almayıp yanlış yaptığınızda ise tekrar tekrar o işle uğraşmak üretkenliğinizin azalmasına, hevesinizin ise kırılmasına neden oluyor. Birçok kalibrasyon süreci varken hata yapmaya en müsait olanlardan bir tanesi de şüphesiz tabla kalibrasyonudur. Eğer bu süreçte izlemeniz gereken adımları yanlış veya özensiz takip ederseniz baskınızın tablaya yapışmaması ve nozzle ucunun tıkanması gibi kalibrasyona ayırdığınız vakitten çok daha fazlasını bu sorunları çözmek için harcayacağınız bir süreçle karşı karşıya kalmanız oldukça olası.
Manuel kalibrasyon süreçlerindeki sıkıntıları son kullanıcılar kadar üretici firmalar da farkında olacak ki 2010’lu yıllarda çeşitli firmalar bu konu hakkında çalışmalar yapmaya başladı. Bahsedilen süreci otomasyon bir çözümle çözebilmek adına çalışmalarını devam ettiren firmalardan ANTCLABS şirketi 2015 yılında BL-Touch Otomatik Tabla Seviyeleme Sensörünü ilk defa piyasaya sürmüş oldu.
O zaman gelin bu otomasyon işlem 3D serüvenimize ne gibi katkılar sağlıyor biraz da bundan bahsedelim. 3D yazıcıları düzenli kalibre etme yöntemleri ve bu yöntemlerin uygulama biçimlerini detaylı olarak “3D Yazıcılarda Kalibrasyon” isimli yazımızdan okuyabilirsiniz.
Otomatik Seviyeleme Nedir, Neden Önemlidir?
Otomatik tabla seviyelemesi yukarıda bahsettiğimiz tabla kalibrasyon ayarlarının otonom bir şekilde gerçekleştirilme olayına verilen isimdir. Otonom olarak tabla kalibrasyonu yapan farklı çeşitlerde sensörler olmasına rağmen günümüz şartlarında en çok tercih edilen sensör BL-Touch Sensör’dür. Tercih sebeplerinden en önemlisi ise diğer otomatik seviyeleme sensörlerinin aksine herhangi bir tabla yüzeyi ayırt etmeksizin çalışabilmesidir (Cam, metal, tahta vb. herhangi bir materyal).
BL-Touch Temelde Nasıl Çalışır?
Sensörün iç mimarisinde bir mikrodenetleyici, bir solenoid switch, bir Hall etkisi sensörü (Hall Etkisi Nedir?, Hall Etkisi Sensörü Nerelerde Kullanılır?) ve bir tane de BL-Touch iğnesi/ucu bulundurur. Çalışma mantığına baktığımızda ise çok karmaşık bir sistemle karşı karşıya olmadığımızı rahatlıkla söylemek mümkün.
Aslına bakıldığında BL-Touch nasıl çalıştığını kendi isminde de gayet güzel açıklamaktadır. Çünkü tam anlamıyla kendi üzerindeki iğnesi ile dokunarak (touching) tabla üzerindeki farklı noktalardan ölçü alır, böylece otonom seviyeleme işlemini gerçekleştirir. Varsayılan olarak iğnesi dışarıdayken herhangi bir yüzeye temas ettiğinde ise iğnesi sensörün içerisine girer. Bu sırada hall sensörü tetiklenir ve solenoid switch aktive edilir. Temas ettiği noktadaki mesafeyi de kaydederek tabla zemininden uzaklaşır kendi iğnesini dışarıya tekrar çıkarır ve ölçüm sürecine devam eder. Tabla üzerine kaç defa dokunacağını ise yazıcınıza attığınız yazılım (firmware) karar verir.
Örneğin Creality’nin kendi sitesinde paylaştığı Ender3-Pro’nun BL-Touch yazılımında bu sayı 9 iken Ender3-S1’de bu sayı 16’ya çıkar. Bu sayı diğer yazıcılarda da değişkenlik gösterebilir o yüzden kendi BL-Touch’ınızın daha az veya daha çok tabla yüzeyiyle temas ediyor diye endişelenmenize hiç gerek yok.
BL-Touch Sensörü Nasıl Temin Ederim/Fiyatları?
Birçok elektronik üründe olduğu gibi BL-Touch için de orijinal ve klon modeller olmak üzere farklı seçenekleriniz mevcut. Orijinal modellerini Creality-ANTCLABS gibi şirketlerin modellerinden yaklaşık 50-60 dolar arasında temin edebilecekken klon modellerine 15 dolar bandında erişebilmeniz mümkün. Buradaki seçim hem sizin tercihinize hem de ekonomik durumunuza göre şekillenecektir elbette. Fakat kullanılan klon modellerin orijinal modelleriyle neredeyse birebir performans gösterdiğini de eklemeliyim.
BL-Touch klon modeli yani 3D Touch’a mağazamızdan ulaşabilirsiniz:
3D Yazıcı BL-Touch Otomatik Seviyeleme Sensörü
3D Yazıcı BL-Touch Otomatik Seviyeleme Sensörü – 1.5 Metre Kablolu
3D Yazıcı BL-Touch Yedek Ucu/İğnesi
Montaj ve Daha Detaylı Bilgi için…
BL-Touch hakkında daha detaylı/teknik bilgi için ve/veya Ender-3 Pro, Ender-3 V2, Ender-3 Max modellerine montajının nasıl olduğunu öğrenmek istiyorsanız “32 Bit Kartlar İçin BL-Touch Montajı, Kullanımı ve Z-Offset (Ender-3 Pro, Ender-3 V2, Ender-3 Max)” isimli videomuza göz atabilirsiniz.
Aldığınız 3D yazıcılarda bu tarz modifikasyonlardan hoşlanmıyorsanız, ödemesini bir kere yapayım beni teknik ve montaj anlamında bu kadar fazla uğraştırmasın üstüne üstlük piyasadaki muadil ürünlerden daha hesaplı olsun istiyorsanız bu sorunları Creality’nin yeni çıkardığı Ender-3 S1 – S1 Pro veya S1 Plus modellerinde nasıl çözdüğünü anlattığımız “Artık Yazıcı Geliştirmeye Son Mu? – Creality Ender-3 S1 Derinlemesine İnceleme” isimli videomuza göz gezdirebilirsiniz.
Dezavantajları
Yazımızın bu kısmına kadar ne kadar sadece BL-Touch’un avantajlarından bahsetsek hemen her ürün de olduğu gibi bu ürünün de bazı dezavantajları mevcut. Kısaca bunlara değinmek gerekirse:
Kalibrasyon Yeteneklerinizi Köreltebilir!
Evet, belki kulağa komik gelebilir, sonuçta bu ürünü kullanma sebebimiz tabla kalibrasyon süreçlerinde çokça kaybettiğimiz süreyi geri kazanmakken kalibre yeteneklerimizi/alışkanlıklarımızı kaybetmek kimin umurunda! Maalesef birçok durumda sandığımızın aksi geçerli olabiliyor. Bütün kalibrasyon ayarlarımız otomatik olarak yapılamayacağı gibi her daim yazıcımızda BL-Touch sensörümüz takılı olmayabilir. Bu ve benzeri durumlarda sıkıntı yaşamamak için arada sırada tam manuel bir şekilde yazıcımızı elden geçirmek yararlı olacaktır.
Çok Fazla Depolama Alanı
BL-Touch sensörün belki de somut olarak en büyük dezavantajı kendisini çalıştırmak için yüklediğimiz yazılımın çok fazla yer kaplamasıdır. Hatta eğer Creality’nin ilk ürettiği bir Ender-3 Pro’ya veya Ender-3 cihazına sahipseniz ve yazıcınıza BL-Touch montajı yapmak istiyorsanız içerisindeki kartı kontrol etmenizde fayda var. Çünkü bu model cihazlarda 8 bitlik v1.1.4 isimli yeşil renkli bir kart bulunmaktadır.
Maalesef ki atmega128 mikrodenetleyici içeren bu kartın içerisine direkt olarak ne BL-Touch yazılımı atabiliyorsunuz ne de kartın üzerine sensörü bağlayabiliyorsunuz. Kartın üzerine sensörü bağlayabilmek için pin 27 board denilen bir ara aparata ihtiyacınız varken kartın içerisine yazılımı yükleyebilmek içinse yazıcınızın içerisindeki açılış logosundan menü dil desteklerine kadar bazı özelliklerden feragat etmeniz gerekiyor.
Fakat hemen karamsarlığa kapılmayın. Eğer ki cihazınızdaki kartınız 32 bitlik v4.2.2 ve/veya daha yeni bir model ise herhangi bir ara aparat takmanıza veya yazıcıdaki herhangi bir yazılım özelliğini silmenize gerek kalmıyor.
Yazılım Hataları
Son olarak kendim karşılaşmama rağmen birtakım yabancı forumlarda bazı yazıcılar için BL-Touch yazılımının yazıcı yazılımına zarar verdiğine dair tartışmalar söz konusu. Bu yüzden de sensörü alıp montajınızı yapmadan önce mutlaka kendi yazıcı modeliniz için daha önce yapılmış olan bir montaj videosu veya yazısı bulmaya çalışın.
